“`html
Kredi kartı kullanıcıları, yüksek akdi faiz ve gecikme faizlerine rağmen genellikle asgari ödeme tutarını ödeme eğilimindeler. Bu durum, geri kalan miktarın bir kenara bırakılmasıyla birlikte, bankaların risklerini de artıran önemli bir faktör haline geldi. Özellikle, faizle ilişkilendirilen borç bakiye oranında dikkat çekici bir artış gözlemleniyor.
GECİKME ORANI ÜÇTE BİRİ BULDU
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın verilerine göre, eylülde kredi kartında faize tabi borçların toplam kredi kartı borcuna oranı, tarihsel ortalamaların üstüne çıktı. Asgari ödeme gerçekleştiren kullanıcıların kartlarında faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı %15,3; asgari ödemenin altında kalan veya hiç ödeme yapmayan kartlarda bu oran %12,2’ye yükselmiş durumda. Böylece, toplam gecikme oranı %27,5 seviyesine ulaştı.
Dünya gazetesinden Naki Bakır’ın haberine göre, geçen yıl aynı dönemde bu oran asgari tutar ödeyenlerde %12,6, asgari tutarın altında kalanlarda %8,1 ve toplamda ise %20 civarındaydı. Bu artış, özellikle gelir ve borç düzeyi arasında uyumsuzluk yaşayan bireylerin faize bırakma davranışlarını daha da belirgin hale getiriyor.
FAİZ ARTIRIMLARINA RAĞMEN
Bankalar, kredi kartı dönem borcunun yalnızca bir kısmının ödenmesi hâlinde, geri kalan bakiye üzerinden faiz tahsil ediyor. 6 Nisan 2024’te uygulamaya konulan yeni düzenlemeye göre, kredi kartı bakiyesine asgari ödeme yapıldığında akdi faiz oranı %4,25’e; asgari tutarın altında ödeme yapılırsa gecikme faizi %4,55’e yükseldi.
Ayrıca, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) eylül ayında bankaların takipteki borçlarına yönelik önemli bir düzenleme gerçekleştirdi. Bu çerçevede, 90 milyar TL civarındaki bireysel kredi kartı ve ihtiyaç kredisi alacaklarının yeniden yapılandırılması, uygun faiz oranları ile 60 ay vadeye yayılabileceği belirtildi.
Aynı zamanda, asgari ödeme oranı için baz alınan kart limiti de artırıldı; 25 bin liralık üst limit 50 bin liraya çıkarıldı. Böylece 50 bin TL altındaki kredi kartlarında asgari ödeme oranı dönem borcunun %20’si olurken, 50 bin TL veya üzerindeki kartlarda bu oran %40 olarak belirlendi.
Merkez Bankası’nın duyurusuna göre, bireysel kredi kartlarına uygulanan azami akdi faiz oranları, dönem borcuna bağlı olarak %3,11 referans oranına göre ayarlanmıştır. Referans oran aynı kaldığı sürece, 25 bin TL altındaki kartlar için azami akdi faiz %3,50, 25-150 bin TL arasındakiler için %4,25 ve 150 bin TL üzerinde olanlar için %4,75 olarak geçerli olacaktır; nakit çekimlerde ise bu oran %5 olarak uygulanacaktır.
1 Kasım itibarıyla yürürlüğe giren yeni faiz oranlarına göre, TL cinsinden kredi kartı limitleri şöyle belirlenmiştir: 25 bin TL altındaki limitler için azami aylık akdi faiz %3,50, gecikme faizi %3,80; 25 bin – 150 bin TL arasındakiler için %4,25 ve %4,55, 150 bin TL’nin üzerinde olanlar için %4,75 ve %5,05 olarak belirlenmiştir. Nakit çekimlerde akdi faiz %5, gecikme faizi %5,30 olarak uygulandı. Bu oranlar aralık ayı sonuna kadar değişmeyecek.
Bireysel kredi kartlarında, ödenmeyen faiz borçları hızlı bir artış gösterirken, her ay devredilen tutar da önemli ölçüde artırıyor. Akdi faiz ve gecikme faizi oranlarının yükselişi, ödenmemiş bakiye üzerindeki büyümeye de etki ediyor.
29 MİLYON AKTİF KART KULLANICISI
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2023 ekim sonu itibarıyla Türkiye’de toplamda 127 milyon 809 bin 528 kredi kartı dolaşımda. Merkez Bankası’nın verilerine göre, aktif bireysel kredi kartı kullanan kişi sayısı 29 milyona yaklaşıyor.
Yapılan araştırmalarda, bankaların kredi kartı limitlerini artırmaya devam ettikleri vurgulanmakta. Limit artışlarının daha belirgin olduğu yüksek limit gruplarında borç oranının azaldığı gözlemleniyor. 100 bin TL altındaki limitlere sahip kartlar, mal ve hizmet fiyatlarındaki artışa bağlı olarak daha fazla kullanılmaya devam ediyor.
YENİ BORÇ REKORU
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verilerine göre, ocak-ekim döneminde kredi kartı borcunu ödeyemediği için yasal takibe düşen birey sayısı 1 milyon 110 bin 271’e ulaştı. Takibe düşen bireysel kredi kartı kullanıcı sayısı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla %60 artış gösterdi.
Bireysel kredi kartlarındaki toplam borç bakiyesi, eylülde getirilen yeniden yapılandırma fırsatına rağmen hızla artarak kasım sonu itibarıyla 1 trilyon 744,6 milyar TL’ye ulaşarak tüm zamanların zirvesine çıktı. Geçen yıl yapılan ödemeler ve harcamalar sonucunda net borçta %61,7 oranında 665,5 milyar TL artış yaşandı. Tüketici fiyatları oranına göre, bireysel kredi kartı borç bakiyesinde %10 civarında reel bir artış gözlemlendi.
Bu borç artışının, taksitli alışverişlerin sınırlanmış olmasından kaynaklandığı ifade ediliyor. Son bir yıl içinde taksitli kart alışverişlerinden oluşan borç %28 artarak 132 milyar TL’ye çıkarken, tek çekim (peşin) işlemler sonucunda oluşan borç %87,2 oranında 533,3 milyar TL büyüme gösterdi. Böylece, peşin alışverişlerin borç bakiyesinde bir yılda %27,3 gibi tarihi bir artış sağlandı.
Geçtiğimiz yılın ikinci yarısında, parasal sıkılaştırma önlemleri çerçevesinde, BDDK, havayolları, seyahat acenteleri ve konaklamalar gibi yurt dışında yapılan harcamalarda taksitlendirmeleri kaldırırken, çoğu alanda da taksit süreleri kısıtlandı.
KMH BORCUNDA DA ARTIŞ VAR
Parasal sıkılaştırma sürecinde, kredili mevduat hesabı (KMH) bakiyesinde ve bunun ihtiyaç kredisi içindeki payında da bir artış gözlemleniyor. KMH harici ihtiyaç kredilerinde uygulanan aylık büyüme sınırı, bu durumu etkileyen önemli bir gelişme oldu. Son dönemlerde taksit imkanı sunulan KMH ürünlerinin, ihtiyaç kredisi içindeki payı %30’a yaklaştı.
Bu yılın mart ayında, Merkez Bankası’nın tedbir kararları doğrultusunda bankalar, kredi kartından nakit avans kullanımında taksit sayısını 12’den 3’e düşürmüş ve çekilebilecek miktarı kart limitinin %25’i ile sınırlandırmıştı. Geçtiğimiz yıl bireysel kredi kartı borç bakiyesi %25 düzeyine varan avans bakiyesi, nakit çekim faiz oranlarının artırılması ve nakit çekim limitlerinin düşürülmesi sonucu çok hızlı bir şekilde azalmıştır.
patronlardunyasi.com
“`
